युक्रेनीहरूलाई घातक हतियार प्रयोग गर्न सिकाउँदै युरोपेलीहरू

आफ्नो गृह शहर खार्किभमा रुसी बमबारी भएपछि उनका आमाबाबुलाई एक हप्ता भन्दा बढी बंकरमा सीमित राख्यो । मारिया मिलासेन्कोले अब कुनै तरिकाले प्रतिकार गर्नुपर्छ भन्ने निर्णय गरिन् ।

खार्किभ युक्रेनको दोस्रो ठूलो सहर हो । यो रुससँगको सिमाना नजिक छ । रुसी सेनाले पहिलो आक्रमण यहिं गरेको थियो । आक्रमणबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्र हो यो ।

२१ वर्षीया मारिया विश्वविद्यालयकि विद्यार्थी हुन् । आफ्नो परिवारसँग पश्चिमी युक्रेनी शहर लिभिभमा भागेर गएकि थिईन् जहाँ उनी हतियार प्रशिक्षण स्कूलमा भर्ना भईन ।

तर, अधिकांश युक्रेनी हतियार प्रशिक्षकहरूले सेनामा सेवा गरिरहेका छन् । त्यसैले मारिया जस्ता नयाँ ब्यक्तिकालागि कक्षाहरू युद्धमा बिभिन्न सहयोग गर्न आएका युरोपेलीहरूद्वारा सञ्चालित छन् ।

“मेरा आमाबाबु नौ दिनसम्म खार्किभको बंकरमा फसेका थिए” उनले बताइन् “हामीले त्यहाँ के भयो बुझ्यौं । जब हामी लिभिभमा आइपुग्यौं हामी यसको विरुद्ध कसरी रक्षा गर्ने भनेर जान्न चाहन्थ्यौं ।”

“म खार्किभ विश्वविद्यालयको विद्यार्थी थिएँ । तर मलाई थाहा छैन मैले आफ्नो डिग्री जारी राख्न सम्भव हुन्छ कि हुन्न । मलाई थाहा छैन त्यहाँ फिर्ता जाँदा विश्वविद्यालय हुनेछ कि छैन । ”

प्रशिक्षणमा सहयोग गर्ने युरोपेलीहरूमा फिनल्याण्ड, नर्वे, लिथुआनिया, लातभिया र सोभियत संघका पछिल्ला दुई पूर्व सदस्यहरूका स्वयंसेवकहरू छन् ।

अचम्मको कुरा, त्यहाँ बेलारुसका प्रशिक्षकहरू पनि थिए जुन भ्लादिमिर पुटिनको प्रशासनसँग सम्बद्ध केही युरोपेली देशहरूमध्ये एक हो ।

अलेक्ज्याण्डर लुकासेन्को विवादित रुपमा पुन: निर्वाचित भएपछि सरकार विरोधी प्रदर्शनमा हस्तक्षेप भयो । पक्राउ गर्न थालियो । त्यसपछि उनीहरू बेलारुसबाट युक्रेनमा भागेका थिए ।

“हामीमा बेलारुसप्रति घृणाको भावना छैन” मारियाले भनिन् । उनी केही तालिम पछि विद्यालयमा स्वयंसेवा गर्दैछिन् । “मानिसहरू यहाँ छन् किनभने तिनीहरूको हृदयले त्यहि माग्छ” उनको भनाई छ ।

कक्षा सञ्चालन गर्नेहरूमा प्रायः आफ्नो देशका पूर्व सेनाका सदस्यहरू हुन् । तालिममा कलाश्निकोभ र ह्यान्ड ग्रेनेड कसरी प्रयोग गर्ने र प्राथमिक उपचार कसरि गर्ने भन्ने तालिम समावेश छ ।

तिनीहरूमध्ये ४५ वर्षीय गिन्टाउटस मौरिकास पनि छन् । उनी लिथुआनियाली सशस्त्र बलका पूर्व सदस्य हुन् जसले हतियार प्रशिक्षकको रूपमा र सैन्य सञ्चारमा काम गरेका थिए ।

उनी लुक्सु भिराईका संस्थापक हुन् जसले केही हप्ता अघिसम्म लिथुआनियामा आफ्ना छोराहरूसँग बुबाहरू (अन्य ब्यक्तिका बुवा) का लागि सैन्य शैलीको बाहिरी शिविरहरू चलाउँदै आएको थियो ।

तर गिन्टाउटास अहिले युक्रेनीहरूलाई प्रशिक्षण दिन लिभिभमा छन् ।

फिनल्याण्डका ३२ वर्षीय हतियार प्रशिक्षक टोमी हिल्टुनेन र ३१ वर्षीय लिथुआनियाली पोभिलास स्टानकुनाससँग गिन्टाउटस युक्रेन पुगेका थिए । तिनलाई उनले लिथुआनियाली सेनाका लागि भर्तीका भिडियोहरू बनाउने क्रममा भेटेका थिए ।

“युद्ध जित्न मद्दतकालगि जे सकिन्छ त्यो सहयोग गरिरहेको छु” सैन्य-ग्रेड चश्मा, हेलमेट र पाल भरिएको कोठामा भेटिएका गिन्टाउटास भन्छन् ।

रुस र बेलारुससँग जमिनको सिमाना रहेको गिन्टाउटासको मूलथलो लिथुआनियामा धेरैले सोभियत शासनको अवधिलाई बिर्सेका छैनन् । यदि रूस युक्रेनमा सफल भयो भने अर्को को हुनसक्छ भन्ने चिन्ता उनमा छ ।

“रूसी मानिसहरू लिथुआनियालीहरू जस्तै साधारण हुन्” पोभिलासले भने “उनीहरूसँग मात्र एक भयानक नेता छ ।”

“हामीले यो पागल मानिसलाई रोक्नु पर्छ” उनले पुटिनको बारेमा भने “अन्यथा, अर्को को हुनेछ ? सन् १९९० मा हामीले हाम्रो स्वतन्त्रताको लागि लड्नुपर्यो । हामीले युक्रेनलाई अब त्यसै गर्न मद्दत दिनु आवश्यक छ ।”

पोभिलास सैन्य भन्दा मिडिया विशेषज्ञ हुन् । भिल्नियसमा रहेका उनी ड्रोन फुटेज उत्पादन गर्न दक्ष छन् । स्थानीय विश्वविद्यालयमा मिडिया शिक्षकको रूपमा काम गर्छन् । उनले स्वयंसेवकहरूलाई ड्रोन कसरी प्रयोग गर्ने र अनलाइन साझेदारी गर्न भिडियोहरू सँगै राख्ने तालिम दिइरहेका छन् ।

पोभिलास युद्द मन पराउने र युद्दमै ध्यान केन्द्रित गर्ने युद्धको बारेमा मिडिया सामग्रीको आलोचना गर्छन् ।

गिन्टाउटास र पोभिलासले लिभिभको बाहिरी भागमा रहेको सैन्य प्रशिक्षण केन्द्रमा हालै भएको आक्रमणको बारेमा चिन्तित भएको अस्वीकार गर्छन् ।

गिन्टाउटास भन्छन् कि यस्तो देखिन्छ कि तिनीहरू अब लामो समय सम्म रहनेछन्।

गिन्टाउटास रुसीहरु अब लामो समय सम्म रहने अनुमान गर्छन् ।

“लिभिभमा भन्दा लिथुआनियामा धेरै मानिसहरू आक्रमणको बारेमा चिन्तित थिए” उनले भने ।

“प्रशिक्षण केन्द्रमा भएको आक्रमण एक मनोवैज्ञानिक अपरेशन थियो । उनीहरूले कुनै एक विदेशीको मृत्यु हुनेछ र त्यसले हामीलाई युक्रेनलाई मद्दत गर्नबाट रोक्ने छ ।”

(युरोन्युज डट कमको आलेखलाई नेपालीमा भावानुवाद गरिएको-संपादक)